Sulak alan ekosistemleri yeryüzünün en üretken ve güçlü sistemleri. Birebir vakitte en süratli ziyan gören ve yok edilen ömür alanları. Türkiye sulak alan çeşitliliği ve sayısı açısından varlıklı bir coğrafya. Türkiye’deki sulak alanların büyük çoğunluğu memleketler arası kıymete sahip Kıymetli Tabiat Alanı (ÖDA) statüsünde.
Bugüne kadar Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından bu alanların 14’ü Ramsar Alanı (Uluslararası Değere Sahip Sulak Alanlar), 59’u Ulusal Değere Haiz Sulak Alan ve 32’si Mahalli Kıymete Haiz Sulak Alan statüsüyle muhafaza altına alındı. Bu alanlar hem üreme periyodunda hem de göç devrinde kuşlar için hayati değer taşıyor. Yıl boyunca su kuşlarının inançlı bir biçimde üremesi, beslenmesi ve tekrar göç etmesi bu ekosistemlerin var olmasına ve korunmasına bağlı.
1970’ten bu yana dünyadaki omurgalı nüfusu yüzde 69 azaldı.
Son altmış yılda kaybedilen sulak alanların yüzölçümü iki milyon hektara, yani yaklaşık bir buçuk Marmara Denizi büyüklüğüne ulaştı. Biyoçeşitliliğin süratle yok olmakta olduğunu gösteren raporlarsa birbirini takip ediyor. 1970’ten bu yana dünyadaki omurgalı nüfusu yüzde 69 azaldı. Bu sayı tatlı su tipleri için ise yüzde 83’e ulaşmış durumda ve bu durum sulak alanların önemli ölçüde tahrip edildiğinin de bir göstergesi.
Türkiye yanlış siyasetlerin da tesiriyle iklim değişikliğinden yüksek derecede etkilenecek ülkeler ortasında. Kuraklığın tesirlerinin arttığı ülkemizde son 22 yılın en kurak ocak ayı yaşandı. Hem kuraklıkta hem de sel olaylarının şiddetinde artış var. Hava olaylarındaki değişimlere adapte olabilmek için birinci olarak sulak alan ekosistemlerinin restore edilmesi gerekiyor. Sulak alanlar iklim değişikliğinden kaynaklı fırtına, sel ve kıyı şeridi erozyonunun tesirlerini azaltıyor. Ayrıyeten yeraltı suyu depolarını doldurması ve suyu doğal olarak filtre etmesi özellikleri nedeniyle kritik kıymete sahip.
Türkiye’de yıllık su tüketimi 54 milyar metreküp.
Suyun, her ne kadar ömrün döngüsünde kilit rol oynadığını bilsek de su kullanımındaki yanlış uygulamalar suyun varlığını tehlikeye atıyor. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’ne nazaran dünyadaki tatlı suyun yüzde 70’i tarımda kullanılıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 2019-2023 dönemi için hazırlanan Ulusal Su Planı’na nazaran, Türkiye’de yıllık su tüketimi 54 milyar metreküp civarında. Bunun 40 milyar metreküpü (yüzde 74) sulamada, 7 milyar metreküpü (yüzde 13) içme-kullanmada ve 7 milyar metreküpü (yüzde 13) sanayi suyu muhtaçlıklarının karşılanmasında kullanılıyor.
Yanlış su ve tarım siyasetlerinin değişmesi gerekiyor.
Doğa Derneği İdare Şurası Lideri Dicle Tuba Kılıç “Anadolu’nun sulak alanları yarım asırdır yanlış su ve tarım siyasetleriyle yok ediliyor. Ulusal Su Planı datalarına nazaran su kaynaklarımızın %74’ü ziraî sulamada kullanılıyor. Münasebetiyle suyun döngüsünün ve sulak alan ekosistemlerinin yaşaması için birinci değişim tarım siyasetleriyle başlamalı. Sulak alanların var olması ve suyun döngüsünün korunması Anayasal garanti altına alınmalı. Aksi halde hem ekolojik hem de ekonomik olarak pek çok kayıp vereceğiz.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
