Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, 2022’de Kamu Denetçiliği Kurumuna (KDK) yapılan başvurulardan 18 bin 94’ünde karar verdiklerini, kurumun 10 yıllık görev süresinde verdiği karar sayısı toplamının 205 bin 639 olduğunu bildirdi.
KDK’nin 2022 faaliyetleri ve 2023 hedeflerine ilişkin düzenlenen basın toplantısında konuşan Malkoç, KDK’nin 10 yıldır devletle vatandaş arasında bir arabulucu ve hakem olduğunu, tavsiye kararlarıyla da idareye yol gösterici rolünün bulunduğunu söyledi.
Malkoç, “Kamu Denetçiliği Kurumu olarak, idarenin hizmet kalitesinin yükseltilmesine, iyi yönetim ilkelerinin yerleşmesine, insan haklarının gelişmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, hak arama kültürünün halkımız arasında yaygınlaşmasına, şeffaf, insan odaklı bir idarenin oluşmasına katkı sağlamaya çalışmaktayız.” diye konuştu.
Son yıllarda kamu hizmetlerinin kalitesinin arttığını ve çeşitlendiğini belirten Malkoç, insanların aldığı hizmetlerden memnun olmaması halinde bunları iletebileceği kurumların sayısının arttığını kaydetti. Malkoç, “Kamu Denetçiliği Kurumunun, 10 yıllık süre içerisinde, etkin, tercih edilen ve iyi bir hak arama kurumu olması yolunda ciddi mesafeler aldık.” dedi.
Şeref Malkoç, görev süresi boyunca kuruma, 207 bin 403 yazılı şikayet başvurusunda bulunulduğunu, bunların 205 bin 639’unu karara bağladıklarını bildirdi.
Verilen tavsiye kararlarının uygulanması için her bakanlıkta bir bakan yardımcısının görevlendirildiğini bildiren Malkoç, “Bütün bu çalışmaların sonucunda idareye verdiğimiz tavsiye kararlarına uyma oranı yüzde 20’lerden yüzde 79’lara ulaştı.” dedi. Yüzlerce yıllık tarihi bulunan Avrupa’daki ombudsmanlık kurumunun kararlarına uyma oranının yüzde 80 civarında olduğunu belirten Malkoç, KDK’nin 10 yıllık süreçte ciddi bir mesafe aldığını dile getirdi.
Ombudsman Şeref Malkoç, idareyle halkın arasındaki ihtilafları mahkemeye gitmeden çözme yolunda gayret sarf ettiklerini ifade ederek, şöyle konuştu:
“Böylece mahkemelerin yükünü hafifletmiş olduk. Aynı zamanda adaletin, hakkaniyetin gerçekleşmesine ve hukukun üstünlüğünün sağlanmasına katkıda bulunduk. Hepimizin bildiği gibi Türkiye’nin 2053, 2071 vizyonu var. Bu ülke bu vizyona sahip. Yeni ve güçlü Türkiye’nin, insan hakları, hukukun üstünlüğü, demokrasi, hakkaniyet ve adalet üzerinde yükseleceğine inandığımız için bunu önemsiyoruz.”
KDK’nin geçtiğimiz yıl verdiği kararlara ilişkin sayıları da paylaşan Malkoç, “2022 yılında 17 bin 816 yazılı başvuru aldık. 2021 yılından 2022 yılına intikal eden 2 bin 42 dosyayla toplam dosya sayımız 19 bin 858 oldu. Bunları inceledik ve 18 bin 94 dosyanın kararını verdik. Bu kararların 2 bin 194’ü dostane çözüm.” ifadelerini kullandı.
– Yazılı başvuruların dışındaki şikayetler
Yazılı başvuruların dışında ayrıca mail, mektup, telefon, faks veya kuruma gelerek yüz yüze şikayette bulunanlar da olduğunu söyleyen Malkoç, geçen yıl bu kapsamda 162 bin 143 kişiyi, 10 yıllık süreçte ise bir milyona yakın kişiyi bilgilendirdiklerini anlattı.
Tavsiye kararlarının yanı sıra toplumun genelini ilgilendiren raporlar da hazırlayarak, kamuoyunun bilgisine sunduklarını söyleyen Şeref Malkoç, bu kapsamda daha önce “Kovid-19”, “2. Karabağ Savaşı sırasında Ermeniler tarafından yerleşim alanlarına döşenen mayınlar”, “deniz yoluyla Yunanistan’a geçmeye çalışan göçmenler”e ilişkin raporları kamuoyunun ve uluslararası otoritelerin bilgisine sunduklarını belirtti.
Kurumun 2023 hedeflerine ilişkin, hazırlanan İyi Yönetim İlkeleri’nin idareciler tarafından incelenmesi ve uygulanması için gayret göstereceklerini dile getiren Malkoç, personel eğitimlerinin de devam edileceğini kaydetti.
– Sorular
Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, açıklamalarının ardından basın mensuplarının sorularını cevapladı.
“Vatandaş hangi noktalarda dertli? Şikayetler, idarenin takdir yetkisini nasıl kullandığıyla mı ilgili, yoksa yapısal mevzuata dönük hususlardan mı kaynaklanıyor?” sorusu üzerine, yasa ve Anayasa açısından Türkiye’nin birçok Avrupa ülkesinden daha ileride olduğunu vurguladı.
Vatandaşların sahip olduğu hakları yeteri kadar bilmemesi ve taşradaki bazı yöneticilerin hukukun üstünlüğü ve vatandaşa hizmet konusunda yeteri kadar gayretli olmaması nedeniyle sorunların yaşandığını anlatan Malkoç, vatandaşların haklarını bilmesi halinde bu sorunların yüzde 50’sinin giderileceğini, yöneticilerin iyi yönetim konusundaki zihniyet değişimiyle ilgili de çalışmalar yürüttüklerini dile getirdi.
Türkiye’de 18 yaş üzerindeki insanların yüzde 15’inin geçtiğimiz yıl hakkını aramak için çeşitli kurumlara başvuru yaptığını aktaran Malkoç, “Bu güzel bir şey. Ama kaliteli başvuru konusunda sıkıntılarımız var.” dedi.
KDK’nin mahkemeye intikal etmiş dosyalara bakamadığını hatırlatan Şeref Malkoç, “Çünkü biz mahkemeden önce bir arabulucu, hakemiz, çözümcüyüz.” diye konuştu.
Bir başka soru üzerine Şeref Malkoç, KDK’ye en çok başvurunun, “yerel yönetimler”, “adalet işleyişi, özellikle cezaevleri”, “eğitim” ve “sosyal güvenlik” olarak 4 alanından geldiğini bildirdi.
– Artan kira fiyatları ve site aidatları konusundaki şikayetler
Şeref Malkoç, “maaşını aldığı bankadan kredi kullanan kişilerin promosyon almak için maaşlarını başka bankaya taşımak istediklerinde mallarına ipotek koyulduğuna ilişkin sıkıntılarla ilgili başvuru olup olmadığı”nın sorulması üzerine, bu konuda başvuru yapılmadığını, yapılması halinde değerlendirip karar vereceklerini kaydetti.
Yeni konut kampanyalarında uygulanan şartlara ilişkin başvuruların geldiğini belirten Malkoç, ayrıca kira artışları konusunda KDK’ye çok fazla başvuru yapıldığını, özel hukuk alanında olması nedeniyle bu konuda yasal bir karar veremediklerini aktardı.
Şeref Malkoç, şu anda en fazla şikayetin site yönetimindeki aidatlardan kaynaklandığını, bu konuda henüz yazılı başvuru bulunmadığını da söyledi.
– Başıboş sokak hayvanlarına ilişkin şikayetler
Malkoç, bir başka soruya karşılık, başıboş sokak hayvanlarına ilişkin çok sayıda başvuru geldiğini açıkladı. Başvuruların hem hayvan hakları savunucuları hem de saldırıya uğrayanlar tarafından yapıldığını aktaran Şeref Malkoç, şunları kaydetti:
“Bunla ilgili olarak çok geniş bir platformda çalışmalar yaptık. Kapsamlı bir rapor yayımladık. Rapordan sonra da bu konuda uygulamalar hızlandı ama hala sıkıntı var. Hayvanlar korunmalıdır ama insanın da mutlaka korunması gerekiyor. Burada yasada bir eksiklik yok, eksiklik uygulamadan kaynaklanıyor. Uygulamayı, sıkı şekilde, ilgili belediyeler dahil bütün idari kurumların yerine getirmesi gerekiyor. Bu tür sorunlar sadece yasa çıkarmakla çözülebilecek sorunlar değil. Bu yasaların uygulanması ve tarafların mutlaka makul bir ortamda anlayış birliğine varması gerekiyor.”
