Rus PF1 poloidal alan bobini, dünyanın birinci Milletlerarası Termonükleer Deneysel Reaktörünün (ITER) inşa alanına ulaştı. Bobin, Rusya’da geliştirilen ve üretilen en büyük ve gelecekteki heyetim için en değerli kesimlerden birini teşkil ediyor.
PF1 poloidal alan bobini, 01 Kasım 2022’de St. Petersburg’daki SNSZ A.Ş’den yola çıkarak deniz yoluyla Fransa’nın Berre limanına teslim edildi. Buradan, çok ağır ve büyük boyutlu kesimlerin taşınması için tasarlanmış özel bir taşıma platformunda konvoy eşliğinde, ITER reaktörünün inşaat alanına teslim edildi.
Rusya Devlet Nükleer Güç Kuruluşu Rosatom’un Genel Müdürü Aleksey Likhachev bahse ait yaptığı açıklamada, teslim edilen reaktör modülünün değerine ve benzersizliğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“PF1 bobininin geliştirilmesinde en başarılı Rus uzmanlar misyon aldı. İleri teknolojiler, sistemler ve üretim tahlillerine imza attılar. Bobinin tam ortasında, yerli işletmelerden oluşan takım tarafından üretilen bir Rus muhteşem iletkeni olduğunun bilhassa altını çizmek isterim. ITER projesi, teknik manada en yakın memleketler arası iş birliğinin canlı bir örneğidir. PF1 bobininin muvaffakiyetle tamamlanması ve reaktörün inşa edildiği alana teslim edilmesi Rusya’nın, ITER projesinin ve global termonükleer araştırmaların geçmişte, artık ve gelecekte ayrılmaz bir modülü olduğunu açıkça göstermektedir.”
ITER Tertibi Genel Müdürü Pietro Barabaschi de Rus meslektaşlarını kutlayarak, “Rusya’nın poloidal alan bobinini muvaffakiyetle üretmiş ve tedarik etmiş olmasından memnuniyet duyuyoruz. ITER için üstün iletkenli mıknatıslar gibisi görülmemiş bir hassasiyet gerektiriyor. Mıknatısların Çin, Fransa, İtalya, Japonya, Rusya ve ABD olmak üzere altı ülkede üretilmesi ortak bir global bilgi birikiminin oluşmasına da yardımcı oldu” dedi.
9 metre çapa ve 200 ton yüke sahip ITER reaktöründe plazmayı tutmaya yarayan manyetik sistemdeki poloidal alanın altı bobininden biri olan PF1 bobini, harika iletken teller ile sarılmış sekiz çift yassı tabanlı bobinden oluşan karmaşık bir eser olma niteliği taşıyor.
Uluslararası ITER projesi kapsamında Rusya Federasyonu’nun sorumluluk alanında yer alan ve 25 sistemden biri olan PF1 bobini, heyetimde birinci plazmayı üretmek için gerekli kesimler ortasında bulunuyor. Bobinin üretimi için en kıymetli teknolojiler ve ekipmanlar Rusya Devlet Nükleer Güç Kuruluşu ROSATOM’un bünyesindeki Efremov Elektrofizik Ekipman Araştırma Enstitüsü’nde (NIIEFA) geliştirildi, direkt üretim ise Sredne-Nevsky Fabrikas’ında (SNSZ) yapıldı.
Sekiz çift yassı tabanlı bobinin birincisi 2016’da sonuncusu ise 2019’da sarıldı. Mart 2021’de, mıknatıs üretiminin en güç ve sorumluluk gerektiren kademelerinden biri olan bobin sargısına vakum enjeksiyon formülüyle emdirme süreci muvaffakiyetle tamamlandı. Mart 2022’de Rus bobini, ITER’e gönderilmeden evvel pek çok onay testinden muvaffakiyetle geçti. Reaktörde birinci plazmanın elde edilmesi için PF1 bobininin yüksek derecede değer taşıması nedeniyle ITER Organizasyonu’nun gerekliliklerine uygun olarak, fabrika kabul testleri sırasında eser birkaç onay etabına tabi tutuldu.
Rus Ajansı ITER ile Milletlerarası ITER Tertibi ortasında PF1 bobininin üretimi ve tedarikine ait mutabakat 2011 yılında imzalandı. Kelam konusu bobin, projeye dahil olan ülkelerce üretilen iki poloidal alan bobininden biri olma özelliği taşıyor. Başka dört bobin, boyutlarının büyük olması nedeniyle direkt alanda monte edilecek.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
