Koroner arter, kalbi besleyen atar damarların genel ismidir. Kalp tüm bedeni beslemek üzere kanı aorta (tüm bedeni besleyen ana atar damar) pompaladığı vakit birinci evvel koroner arterler vasıtası ile kendini besler.
Koroner arter hastalığı, kalbi besleyen koroner damarların daralması ve/veya tıkanması sonucu kalp kasının beslenmesinin bozulması sonucu meydana gelen durumdur.
Kalbi besleyen 3 ana koroner damar ile bunlardan dallanan yan damarlardan meydana gelir. Kalbi besleyen ana koroner damarlar sol ön inen arter, sol sirkümflex arter ve sağ koroner arterlerdir.
Koroner arter hastalığı bir kısım hastada direkt kalp krizi olarak görülmesine karşın bir çok şahısta kalp krizi olmadan erken teşhis edilebilmektedir.
KORONER ARTER HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Koroner arter hastalığının belirtileri, damar daralması/tıkanması arttıkça görülmeye başlar. Lakin hastaların belirtileri hiyerarşik bir nizamda seyretmeyebilir.
Koroner arter hastalığının bulguları ve şiddeti çoğunlukla bireyden bireye değişiklik arz eder. Kimi beşerde hastalık belirti vermeden kalp krizi ile bulgu vermesine karşın çoğunlukla damarlarda daralma (sertleşme) artıkça bulgular ortaya çıkmaya ve giderek artmaya başlar.
Damarlar daraldıkça kan akışı azalacağından kalbin beslenmesi bozulmaya başlar. Kalbin beslenmesi bozuldukça evvel yürüme, merdiven çıkma ve efor gerektiren işlerde göğüs ağrısı, çabuk yorulma ve nefes darlığı olmaya başlar.
Göğüs ağrısı çoğunlukla sol kola vurduğu üzere uzunluğuna, çeneye, sağ kola da yayılabilir, yansıyabilir.
Kalbin alt duvarı mide ile komşuluğundan ötürü, o bölgeyi besleyen damarın (çoğu vakit sağ koroner arter) daralması ve tıkanması mide ağrısı/yanması üzere belirti verebilir.
Kalbin art kısmını besleyen damarın daralması sırtta ağrı ile kendini gösterebilir. Göğüs ağrısı efor ile artar ve istirahat ile azalır. Bu bulgulara emsal yakınmaları olan bireylerin acilen kardiyoloji tabibine başvurması gerekir.
KORONER ARTER HASTALIĞI NEDENLERİ
Koroner arter hastalığı, kalbi besleyen damarlar olan koroner arterlerin duvarında kolesterol içerikli yağlı plakların birikerek yıllar içinde damarı tıkaması sonucu oluşmaktadır.
Damar duvarındaki yağ birikim sürecine “ateroskleroz” denir. Ateroskleroz ile kalp damarının giderek tıkanması kalp kasının oksijensiz kalmasına ve uzun vadede kalp yetersizliğine yol açmaktadır.
KORONER ARTER HASTALIĞI TEDAVİ PROSEDÜRLERİ NELERDİR?
Kalp damar hastalığı teşhisi konan hastalara 3 farklı tedavi tekniği uygulanıyor. Bunlar ilaç tedavisi, perkütan koroner teşebbüsler ve açık kalp ameliyatı. Bunların içerisinden en uygun tedavi formuna hasta ve hekim birlikte karar veriyor.
İlaç Tedavisi
Kalp damar hastalığı teşhis edilmemiş (birincil koruma) ve edilmiş (ikincil koruma) hastalarda ilaç tedavisi farklılık gösteriyor. Her kalp damar hastasının her gün 100-300 mg aspirin kullanması gerekiyor. Lakin her sağlıklı bireye aspirin kullanması önerilmiyor. Sadece sağlıklı birey olmasına karşın 10 yıllık kalp krizi geçirme mümkünlüğü yüzde 6’nın üzerinde çıkan bireylerin de aspirin kullanması öneriliyor.
Yine birincil muhafazada hastaların diyabet ve tansiyon ilaçlarını sistemli kullanmaları kıymetli. Birincil ve ikincil muhafazada kolesterol ilaçlarının başlama kriterleri de farklı. Öbür kullanılan ilaç kümeleri çabucak hemen tıpkı.
Koroner Anjiyoplasti ve Stent Uygulamaları
Kalp damarlarındaki lokal daralmaların cerrahi olmayan bir yol ile açılması sürecine koroner anjiyoplasti (balonla damar açılması) ismi veriliyor.
Kasık atardamarlarından girilerek, kalbin damarlarına hakikat itilip buraya yerleştirilen ‘kılavuz tel’ aracılığıyla sönük durumdaki balon, bu kılavuz tel üzerinden kaydırılarak darlığın olduğu bölgeye yerleştiriliyor ve dışarıdan verilen basınçla şişirilip (yaklaşık 3 cm. uzunluğunda ve 3-4mm. eninde) kalp damarı tıkanıklığı açılmış oluyor.
Bypass
Koroner arter bypass cerrahisi, tıkalı yahut daralmış olan arter kısmın ötesinde diğer bir yol oluşturarak, kalbin yine beslenmesine imkan tanıyor. Birden fazla tıkalı damar durumunda birden fazla bypass süreci gerçekleştiriliyor.
Bypass yapmak üzere kullanılacak damar ya da öteki ismiyle greftler göğüs, kalp ya da bacaktan alınarak tıkalı koroner artere bağlanıyor. Sıklıkla kullanılan greftler göğüs duvarından alınan göğüs atardamarı, koldan alınan aort damarı ve bacaktan alınan toplardamarı oluyor.
Minimal İnvaziv Yöntemler
Minimal invaziv bir teknik olan endoskopik cerrahide, özel endoskopik aygıtlar ile göğüs bölgesine açılan küçük kesilerin içerisinden açık kalp operasyonları gerçekleştirilebiliyor. Ameliyat sırasında cerrahi enstrümanlar, büsbütün cerrahın kendi denetiminde oluyor.
Endoskopik prosedür ile koroner bypass süreci, kapak tamirleri, kapak değişim süreçleri, kalp deliklerinin kapatılması ve ritim tedavisi için ablasyon süreçleri uygulanabiliyor.
Robotik Cerrahi
Ameliyat emelli geliştirilmiş bir robot, cerrahların yönlendirmesi sonucunda operasyonu gerçekleştiriyor. Robotik cerrahinin endoskopik cerrahiden temel farkı, cerrahın bir monitörden izleyerek robotun kollarını uzaktan kumanda ederek çalıştırmasıdır.
Ameliyat sırasında cerrah, hastanın yattığı masanın biraz ilerisinde bulunan, ameliyatı kumanda edebileceği bir konsola oturuyor. Bu konsoldan imaj alıyor ve robotun kollarını hareket ettirebiliyor. Cerrah da, bu imajlar eşliğinde, bir cerrah eli üzere hareket edebilen robotun başka kollarını harekete geçirerek sıkıntı ve hassas bir ameliyatı gerçekleştiriyor.
