Ege’nin her iki yakasında derin izler bırakan nüfus mübadelesi 100’üncü yılında Konak’ta anıldı. Mübadele Anıtı önünde düzenlenen merasimde konuşan Konak Belediye Lideri Abdül Batur, mübadelenin büyük bir acı olduğunu vurgulayarak, “Bugün ortak bir tarihin, ortak bir kültürün, tıpkı güneşin, tıpkı denizin insanları olarak barışın ve kardeşliğin ehemmiyetini çok daha güzel biliyoruz” dedi.
Türkiye ve Yunanistan ortasında gerçekleşen ve Ege’nin her iki yakasında derin izler bırakan nüfus mübadelesinin 100’üncü yılı, Konak Belediyesi’nin hizmete açtığı Mübadele Parkı’nda anıldı. Konak Belediyesi’nin kente kazandırdığı Mübadele Anıtı önünde düzenlenen merasime Konak Belediye Lideri Abdül Batur’un yanı sıra, CHP İzmir Vilayet yöneticileri, CHP Konak İlçe Lideri Akın Küçükoğullarından ve ilçe yöneticileri, Konak Belediye Meclisi üyeleri, muhtarlar, başta Rumeli, Balkan ve mübadele dernekleri olmak üzere sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, basın mensupları ile vatandaşlar katıldı.
Batur: Sahiden çok zor
Törende konuşan Konak Belediye Lideri Abdül Batur, Konak Belediyesi olarak 100. yılında mübadeleyi ve göçenlerin yurtlarına olan hasretini gözler önüne seren programlarla her iki yakanın mübadeleden etkilenmiş insanlarını, aile büyüklerini, ortak anıları hürmetle andıklarını belirtti. Konak Belediyesi’nin mübadelenin 100’üncü yılına özel “100 Yıllık Hasret” isimli bir stant ve “Ana Yurdundan Cet Yurduna” isimli bir belgesel hazırladığını belirten Batur, mübadelenin birçok aileyi dağıtan büyük bir acı olduğunu vurgulayarak, “İnsanların topraklarını, yurtlarını bırakarak, ocaklarındaki yemeklerin altını kapatma fırsatı bile olmadan yola çıkması, orada yaşadığı anılarını, yaşadığı toprakları bırakarak hiç tanımadığı, lehçesini bilmediği, lisanını bilmediği bir ülkeye göç etmesi hiç kolay değil. Artık anlatması kolay ancak o periyotlarda yaşayanlar için sahiden çok sıkıntı. Anadolu’da yaşayan yaklaşık 1.5 milyon Yunanistan göçmeni, muhaciri buradan Yunanistan’a geçmiş, oradaki 500 bin Türk de ülkemizin muhakkak bölgelerine yerleştirilmiş. 1924 yılında Ulu Başkanımız Atatürk mübadillere en düzgün formda yaşayabilecekleri büyük imkânlar sunmuş. Bugün ortak bir tarihin, ortak bir kültürün, tıpkı güneşin, birebir denizin insanları olarak barışın ve kardeşliğin ehemmiyetini çok daha güzel biliyoruz” diye konuştu.
“İzmir’e damga vurdular”
Mübadiller ile muhacirlerin İzmir’in toplumsal, ekonomik ve kültürel yapısına çok kıymet kattığını tabir eden Batur, “Muhacirler ile mübadiller, İzmir’e damga vurmuş bireyler. En kıymetli özellikleri de Ulu Başkan Atatürk’ün çizgisinden hiç ayrılmamış, daima ona bağlı kalmış ve Cumhuriyet’in bedellerine daima sahip çıkmışlar. Bununla gurur duyuyoruz” dedi.
Sanatçı Harun Atalayman’ın eseri Mübadele Anıtı’nın manasının büyük olduğunu tabir eden Batur, “Anlamı büyük; gidenler ve gelenler. Gidenler de keyifli değil, gelenler de. İnsanların ülkelerinden, toprağından kopması kolay değil. Ancak bunlar yaşandı. Ben de daima Şuayip dedemden dinlerdim. Dedem de bir muhacir. Bu acıyı ben de yakından tanıyorum” dedi. Konak’ta bulunan Balkan topluluğu derneklerinin çok kıymetli olduğunu vurgulayan Batur, sivil toplum kuruluşlarıyla bundan sonra da birlikte ahenk içinde çalışmaya devam edeceklerini kelamlarına ekledi.
Peynirci: Çığ üzere büyüyor
Eşrefpaşa Giritliler Derneği Lideri ve Konak Belediyesi Meclis Üyesi Ali Peynirci ise mübadelenin değerinin giderek her yıl daha da anlaşıldığına dikkat çekerek, “Mübadelenin 100. yılında kentte anma merasimleri ve etkinlikler düzenleyen İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’e, Konak Belediye Lideri Abdül Batur’a ve derneklere teşekkür ederiz. Bu etkinlikler Türkiye’nin her yerinde çığ üzere büyüyor” dedi. Mübadele Anıtı’nı yapan Heykeltıraş Harun Atalayman’a da teşekkür eden Peynirci, “Babam bana ‘Oğlum, deden de bir tahta sandıkla geldiklerini anlatmıştı. O devir fakat bu kadar düzgün anlatılır’ dedi” kelamlarıyla yapıtın ehemmiyetine, o devir yaşanan süreci nasıl uygun yansıttığına dikkat çekti.
Özkardeşler: Büyük travmaları oldu
Konak Belediye Meclis Üyesi, Konak Belediyesi Balkan Masası Sorumlusu ve Gültepe Makedonya Göçmenleri Kültür ve Dayanışma Derneği Lideri Birol Özkardeşler de yapılan çalışmalar nedeniyle Konak Belediye Lideri Abdül Batur ile meclis üyelerine teşekkür ederek, şöyle konuştu:
“Mübadelenin gerek anavatana göç eden Türkler, gerekse Yunanistan’a göç eden Ortodoks Rumlar üzerinde ruhsal, ekonomik ve sosyolojik büyük travmaları oldu. Konutlarını, anılarını, büyüklerinin mezarlarını ve vatan bildikleri toprakları bırakarak Türkiye’ye gelen mübadiller yeni Türkiye Cumhuriyeti devletinin her alanda kalkınması için büyük çalışmalarda, büyük fedakârlıklarda bulundu. Gazi Mustafa Kemal Atatürk de mübadillerin acılarının azaltılması için yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün imkânlarını seferber ederek, acılarının azaltılması yolunda büyük fedakârlıklar gösterdi. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Evladı Fatihanlar, kaybedilmiş toprakların aziz hatıralarıdır” kelamı gerek Balkanlardan göç eden Balkan göçmenlerinin gerekse mübadeleyle bu topraklara gelen mübadillerin hislerine tercüman olmuştur.”
Önen: Duygusal bir kopuştu
Emekli Öğretim Üyesi, Sosyolog Engin Önen de Batı Anadolu’nun çabucak her bölgesinin mübadeleden etkilendiğini söyledi. Önen, “Sosyolojik olarak bunun travmatik yanı, insanların yerlerinden edilmesi, köklerinden koparılması. Rumlar, Arnavutlar, Boşnaklar, Giritliler fark etmez; onların yerinden olması birebir vakitte köklerinden kopması manasında geliyordu. Meskeni, malı bırakmak değil, bu türlü duygusal bir kopuştu” dedi. Muhacir ve mübadillerin yaşadıklarını anlatarak devri pahalandıran Önen, “Muhacir ve mübadillerin Atatürk’e özel bir hayranlığı vardır. Onun için cumhuriyet ıslahatlarını daha kolay benimsemişlerdir. Muhacir ve mübadiller Türkiye’de uluslaşma sürecine, cumhuriyete ahenk sağlamışlardır ve bu çok değerli bir pahadır, kültürel bir çeşitliliktir.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
