ABD’de yer alan California Teknoloji Enstitüsü’nden (Caltech) araştırmacılar, İtalyan ressam ve mucit Leonardo da Vinci’nin defterlerini tekrar inceledi ve onun yer çekiminin bir tıp ivme olduğunu gösterdiği deneylerin taslağını buldu.
YÜZDE 97 DOĞRULUKLA HESAPLADI
Uzmanlar, Da Vinci’nin yer çekimi sabitini yüzde 97 doğrulukla hesapladığını açıkladı. Bununla birlikte araştırmacılar, da Vinci’nin deneylerinin yer çekimini kesin olarak açıklamasını engelleyen tek şeyin, kullandığı hudutlu araçlar olduğuna inandıklarını bildirdi. Zira Da Vinci, objeler düşerken vakti tam olarak ölçecek bir araçtan yoksundu.
1452 ile 1519’a yılları ortasında yaşayan Da Vinci, devrinin en bilge insanları ortasında yer alıyordu. Bu nedenle, Da Vinci’nin yer çekimi kavramını keşfetmiş olması bilim beşerlerine şaşırtan gelmedi.
Diğer taraftan, Galileo Galilei 1604 yılında düşen bir objenin kat ettiği uzaklığın, geçen vaktin karesiyle orantılı olduğunu öne sürdü. 17. yüzyılın sonlarında ise Newton, objelerin birbirini nasıl çektiğini açıklayan bir kozmik çekim yasası geliştirdi.
NEWTON’UN AYDINLANMA ANI
Newton’un keşfi, ağacın altında otururken başına elma düşmesinin akabinde aydınlamasıyla ortaya çıktı. İngiliz matematikçi, 1666 yazında düşen elmayı gözlemledikten sonra yerçekimi teorisini geliştirdiği bir ‘eureka’ anı yaşadı.
Newton, bir elma yüksek bir kısımdan düşerse, yer çekiminin daha da uzayabileceğini, muhtemelen bu sürecin uzaya kadar devam edebileceğini teorileştirdi.
Physics.org’da yayımlanan çalışmanın başyazarı Mory Gharib, da Vinci’nin deneylerini birinci olarak da Vinci tarafından bilim, sanat ve ferdî mevzuları kapsayan bir makale koleksiyonu olan Codex Arundel’de fark etti. Gharib yaptığı açıklamada, “Gözüme çarpan şey, çizdiği üçgenlerden birinin – ikizkenar dik üçgen olanın – hipotenüsüne ‘Equatione di Moti’ yazdığı vakitti. Leonardo’nun bu sözle ne demek istediğini merak etmeye başladım.” diye konuştu.
Da Vinci’nin eskizlerinin yere paralel düz bir çizgi boyunca hareket eden, su yahut kum döken bir su sürahisini gösterdiğini belirten Gharib, “Da Vinci’nin notları, bir objenin atıldığında sabit bir süratle düşmeyeceğini, tersine hızlanacağını açıklığa kavuşturuyor. Ayrıyeten, Da Vinci sürahi artık içerisindeki objeleri etkilemediği için içeriğin yatay olarak hızlanmasını durduracağını da yazdı.” dedi.
Diğer taraftan Da Vinci, eskizlerde görülen bu ivmeyi matematiksel olarak tanımlamaya çalıştı, lakin gayesi tam olarak tutturamadı. Araştırmacılar, Da Vinci’nin sürahi deneyini yürütmek için bilgisayar modellemesini kullandılar ve onun nerede nerede yanlış yaptığını buldular.
Çalışmanın müelliflerinden Chris Roh, “Gördüğümüz şey, Leonardo’nun bununla boğuştuğu, lakin düşen objenin arasının ‘2 üzeri t’ ile orantılı olduğu halinde modellediği. (2 üzeri t vakti temsil ediyor). Lakin, zaman t kare ile orantılı. Lakin, daha sonra Da Vinci’nin yanlış hesapladığı denklemleri gerçek biçimde kullandığını öğrendik. Da Vinci, notlarında, her iki denklem tipinin grafiklerinin yakından sıralandığı bir devir olan dört vakit aralığına kadar düşen bir objeyi tasvir etti.” açıklamasını yaptı.
Gharib, “Da Vinci’nin daha fazla deney yapıp yapmadığını yahut bu soruyu daha derinlemesine inceleyip incelemediğini bilmiyoruz. Lakin 1500’lerin başında bu problemle bu halde uğraş ediyor olması, kanısının ne kadar ileride olduğunu gösteriyor.” diyerek kelamları sonlandırdı.
LEONARDO DA VİNCİ KİMDİR?
Leonardo di ser Piero da Vinci, 15 Nisan 1452 doğdu ve 2 Mayıs 1519’da hayatını kaybetti. Rönesans devrinde yaşamış İtalyan bilge, devrinin kıymetli bir filozofu, astronomu, mimarı, mühendisi, mucidi, matematikçisi, anatomisti, müzisyeni, heykeltıraşı, botanisti, jeoloğu, kartografı, muharriri ve ressamıydı.
D Vinci’nin en tanınmış yapıtları ortasında Vitruvius Adamı (1490-1492), Mona Lisa (1503-1507) ve Son Akşam Yemeği (1495-1497) yer alıyor.
Da Vinci, Rönesans sanatını doruğuna ulaştırmış, yalnız sanat yapısına değil, çeşitli alanlardaki araştırmaları ve buluşlarıyla da tanınan, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük sanatçılarından ve dehalarından biri kabul ediliyor.
