CİLT (DERİ) KANSERİ NEDİR?
Cilt kanserleri, hiçbir ihtar vermeksizin olağan deri üzerinde ortaya çıkabileceği üzere evvelce var olan bir ben üzerinde de gelişebilir. Bu nedenle benlerin dikkatle izlenmesi gerekmektedir.
Hayatı tehdit eden cilt kanserine neden olan melanomun kaynağı; melanosit ismi verilen hücrelerdir. Melanositler, deriye rengini veren ve bronzlaşmayı sağlayan melanin pigmentini üretirler. Melanom, melanositlerin anormalleşerek çok ve denetimsiz çoğalmaları sonucu oluşur ve öteki organlara yayılma potansiyeli taşır.
CİLT KANSERİ TİPLERİ NELERDİR?
Cilt kanserinin 3 tipi bulunur. Bunlar; bazal hücreli kanser, sküamoz hücreli kanser ve melanomdur. Birtakım kanser cinslerinin tedavisi kolayken, kimi çeşitleri hayati tehdit oluşturabilir.
Bazal Hücreli Kanser
Cildin en üst katmanında bulunan bazal hücrelerde görülen kanser çeşididir. Cilt kanserleri ortasında en yaygın olan cinstir. Çoğunlukla cildin güneş tesirine maruz kalan bölgelerinde oluşur. Bu kanser çeşidi için risk kümesinde bulunanlar, açık deri rengine sahip olanlardır. Hastalık ilerleyen yaşlarda, cilt üzerindeki yaralar, kabarıklıklar ve kırmızı lekeler formunda kendini gösterebilir.
Skuamöz Hücreli Kanser
Skuamöz hücreli kanser, bazal hücreli kansere misal özellikler gösterir. Farkları Skuamöz hücreli kanserin cildin orta ve dış katmanlarını oluşturan skuamöz hücrelerinde gelişmesidir.
Çoğunlukla UV ışınlarına maruz kalan yüz, saç derisi, boyun ve ellerde görülür. Lakin güneşe maruz kalmayan beden bölgelerinde de ortaya çıkabilir. Belirtileri ve risk kümesi bazal hücreli kansere benzeridir. Skuamöz hücreli kanserin yayılma ihtimali olduğundan erken teşhis ve tedavisi değerlidir.
Melanom
Melanom cilt kanserlerinin en tehlikelisi ve en ender görülen cinsidir. Cilde rengini veren melanosit hücrelerinin denetimsizce çoğalması sonucu görülür. Genetik yatkınlık, UV ışınlarına maruz kalmak hastalığın nedenlerindendir. Tedavi edilmediğinde tüm bedene yayılım gösterebilir. Bedenin rastgele bir yerinde siyah, kahverengi, mavi, mor lekeler biçiminde görülebilir.
CİLT KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Birçok kişi cilt kanseri fotoğraflarını ve nasıl göründüğünü merak ediyor. Cilt kanserinin en kıymetli belirtisi deride yeni bir leke yahut lekenin büyüklüğü, formu yahut rengindeki değişikliktir.
Öteki bir değerli işaret, cilt lekesinin cildinizdeki öteki lekelerden farklı gözükmesidir. Buna yakışıksız ördek işareti de denir. Bu ikaz işaretlerinden birini gözlemlemeniz durumunda vakit kaybetmeden hekiminize görünmelisiniz.
Diğer ihtar işaretleri:
-İyileşmeyen yara
-Pigmentlerin lekenin dışına taşarak etrafındaki deriye yayılım -göstermesi
-Kırmızılık yahut hududunun ötesinde yeni bir şişlik
-Hassasiyetin artması- kaşıntı, hassasiyet yahut ağrı
-Benin yüzeyinin değişmesi- tümsekleşme, kanama ya da nodül yahut yumru biçiminde görünüm.
Normal bir benle melanom ortasındaki farkı ayırt etmek bazen güç olabilir. Bu durumda gerçek olan en kısa vakitte uzman bir dermatoloğa başvurmaktır.
CİLT KANSERİ NEDENLERİ VE RİSKLİ KÜMELER
Cilt hücrelerindeki DNA’ya ziyan verdiği düşünülen ultraviyole (UV) ışınlarının asıl kaynağı güneş ışığıdır. UVA ve UVB de vakit içinde cilt kanserinin gelişmesini doğurabilmektedir.
Güneş ışığı dışında yapay ışıklar, güneş lambaları, solaryum üzere UV ışığı kaynakları da bu sonucu doğurabilen etkenlerdendir. Melanom dışı kanser tipini yaratan en değerli ışık kaynağı, UV ışık kaynağı olarak araştırmalarda gözlemlenmiştir.
RİSK FAKTÖRLERİ
Açık cilt rengi: Cilt pigmentinizin (melanin) az bulunması UV radyasyonuna karşı sizi savunmasız kılabilir. Sarı yahut kızıl saçlara ve açık renkli göz rengine sahip bireyler, basitçe güneşten yanabilir ve koyu ciltli bir bireye nazaran skuamöz hücreli karsinom üzere cilt kanseri cinslerini geliştirme mümkünlüğü fazla olabilir.
Aşırı güneşe maruz kalma: Güneşte uzun müddet vakit geçirip UV ışığına maruz kalma ve rastgele bir güneş kremi ile korunma sağlanmaması ciltte kanser oluşum riskini arttır ya da neden olabilir.
Güneş yanığı: Geçmişte bir yahut daha fazla kabarcıklı güneş yanığı geçirmiş olmak, ileride yaşayabileceğiniz skuamöz hücreli cilt karsinomu geliştirme ihtimalini arttırabilir. Yetişkinlikte gelişen güneş yanıkları da bir risk faktörüdür.
Kişisel bir kanser öncesi cilt lezyonu hikayesi: Kanser öncesi bir cilt lezyonuna sahip olmak, cilt kanseri riskinizi arttırabilir.
Kişisel bir cilt kanseri hikayesi: Evvelden deride skuamöz hücreli karsinom gelişimi gözlemlendiyse, tekrarlanma mümkünlüğü çok yüksektir.
Zayıf bağışıklık sistemi: Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları kullananlar, lösemi yahut lenforma hastaları ve organ nakli geçirmiş bireylerin cilt kanserine yakalanma mümkünlüğü daha yüksektir.
Nadir genetik bozukluk: Kseroderma pigmentosomlu deri tipine sahip bireylerde güneş ışığına çok hassaslık mevcuttur. Cilt kanseri gelişme ihtimali yüksek olan öznelerin başında gelirler.
HPV rolü: Yapılan araştırmalarda belli bir cinste HPVler, patogenezinizde rol oynayabilir. Melanom dışı kanser tipinin oluşumunda, ender de olsa tesirinin olduğu gözlemlenmiştir.
